ROBERT CAMPIN ATELIER

Kruisafneming triptiek

Kleine kopie

De 'Meester van Flémalle' is een door de kunstgeschiedenis bewust gekozen pseudoniem voor een kunstenaarsatelier van Robert Campin uit de 15e eeuw waarvan de leden in het duister van de geschiedenis blijven.
Aan deze werkplaats kan men echter kunstwerken van topklasse toeschrijven.
Een daarvan is dit triptiek dat helaas het slachtoffer werd van de beeldenstormers van het begin van de 16e eeuw.
Slechts één vleugel van dit driedelige altaarstuk overleefde de beroering van de tijd en belandde uiteindelijk in 1840 in het Städel Museum in Frankfurt in zwaar gehavende toestand.
Alleen de bovenste helft van de vleugel, met een van de dieven aan het kruis en twee toeschouwers, bleef over.
Van dit drieluik bestaat een kleine kopie uit de laat 15e eeuw, zodat we nu weten waar het overgebleven fragment zich bevond op het oorspronkelijke altaarstuk.

Het middenpaneel toont een kruisafneming terwijl op de beide zijpanelen de goede en de slechte moordenaar zijn afgebeeld.
Bij de goede moordenaar is de knielende man vermoedelijk de opdrachtgever voor het drieluik.

In gesloten toestand zien we Johannes de Doper op het linker zijluik en Julianus Hospitator op het rechter afgebeeld in grisaille alsof het beelden zijn in een nis met schaduwwerking.

De slechte moordenaar

De slechte moordenaar die traditioneel aan Jezus' linkerzijde - voor de kijker dus het rechter zijpaneel - met afgewend gelaat wordt afgebeeld kreeg in de traditie onder andere de naam Gestas of Gesmas.

Het fragment toont stilistisch nauw verwantschap met drie andere panelen die in het Städel Museum worden bewaard.
Het meesterschap van de schilder manifesteert zich in het precieze gebruik van verschillende materialen, maar ook in de overtuigende weergave van het naakt met al de gruwelijke details en de uitdrukking van de beide toeschouwers.

Het atelier behoorde tot een van de belangrijkste en meest invloedrijke werkplaatsen van de vroege Nederlandse schilderkunst.

Robert Campin atelier / Meester van Flémalle (±1378-1444)
Kruisafneming (kopie laat 15e eeuw)
Olieverf op panelen, 60 x 60 cm (middenpaneel), 60 x 27 cm (zijpanelen)
Liverpool - Walker Art Gallery

Kruisafneming (bovendeel rechter zijpaneel) (±1430)
Olieverf op eikenhouten paneel, 134 x 93 cm
Frankfurt am Main - Städel Museum