Paul Verheijen

TRINITEIT

De Genadestoel door Lucas Cranach sr.

Cranach, Leipzig en Bach

Cranach houdt zich in grote lijnen aan de traditionele iconografie van de Genadestoel, als uitbeelding van de Triniteit.
Aan de voet schildert hij Maria en de heilige Sebastianus met zijn pijlen.
In het midden liggen een dode of stervende man en vrouw, een echtpaar, vanwege de pest?
Engeltjes vormen een mandorla rond de stoel, waarbij enkele bovenin de Arma Christi dragen.
Met de klok mee zien we kruis, rietstok met spons, lans, gesel, hysop (?), nijptang, geselkolom en azijnvaatje (?).

In de tijd dat Johann Sebastian Bach bezig was zijn Johannes-Passion te componeren, hing dit schilderij in de Nicolaikerk in Leipzig.
De compositie van het openingskoor Herr, Herr, Herr, unser Herrscher laat zowel in de tekst als de muziek in vele lagen een Triniteitsgedachte lezen en horen.
Het is niet onaannemelijk te veronderstellen dat het schilderij van Cranach, of een preek van de dominee hierover, hierin 'toonaangevend' is geweest.
Lucas Cranach der Ältere (1472-1553)
Dreifaltigkeit (Gnadenstuhl) (circa 1515)
Olieverf op lindenhout, 138 x 99 cm
Leipzig - Museum der bildenden Künste
2016 Paul Verheijen / Nijmegen