Paul Verheijen

GERMANUS VAN AUXERRE

Frescocyclus

Bekeerde ijdeltuit

Het Roomse Martelaarsboek herdenkt Germanus van Auxerre op 31 juli:
Te Ravenna het overlijden van de heilige Germanus, bisschop van Auxerre, die zeer gezien was om zijn afkomst, zijn geloof, zijn kennis en zijn roemrijke wonderen. Hij heeft Engeland geheel en al bevrijd van de pelagiaanse ketterij.
De frescocyclus die pater Patrick Doolan momenteel schildert - in de traditie van de school van Leonid Ouspensky (1902-1987) - over het leven van Germanus van Auxerre is grotendeel gebaseerd op wat de Legenda Aurea over hem schrijft. Hieronder zijn zeven scènes afgebeeld. De betreffende tekst is ernaast te lezen.

Student in Rome

Germanus, een man van hoge adel, werd geboren in de stad Auxerre. Daar kreeg hij degelijk onderricht in de vrije kunsten. Vervolgens vertrok hij naar Rome om zich in de rechtswetenschap te bekwamen. Hij verwierf er zoveel aanzien dat de senaat hem naar Gallië zond om er de oppermacht over het hele hertogdom Bourgondië op zich te nemen. Hij bestuurde Auxerre met grotere zorg dan de andere steden./i>
(Legenda Aurea 103,5-7a)

De trofeeboom

Midden in de stad had hij een dennenboom; aan de takken daarvan hing hij de koppen van het wild, om zijn jachtbuit te laten bewonderen. Sint Amator, de bisschop van die stad, berispte hem vaak om deze ijdelheid en drong er zelfs bij hem die boom te laten omhakken om te voorkomen dat er voor de christenen een gelegenheid tot zonde uit voort zou komen. Maar hij wilde er niet van horen. Op een keer, toen Germanus er niet was, liet de bisschop de boom omhakken en helemaal opstoken. Zodra Germanus hiervan hoorde, vergat hij dat hij christen was en kwam met een lijfwacht van soldaten naar de stad, vast van plan de bisschop te doden. Maar de bisschop, die door een goddelijke openbaring wist dat Germanus zijn opvolger zou zijn, ging de razende man uit de weg en vertrok naar Autun. Later, toen hij naar Auxerre was teruggekeerd, sloot hij Germanus met een list op in de kerk en terwijl hij hem daar de kruin liet scheren, voorspelde hij hem dat hij zijn opvolger zou zijn. En zo gebeurde. Kort daarna stierf hij een zalige dood en het hele volk vroeg om Germanus als bisschop.
(Legenda Aurea 103,7b-14)

Storm

De heilige Germanus nam deze bisschop Lupus* mee op reis naar Brittannië, waar de ketterij om zich heen had gegrepen. Toen ze op zee waren, stak er een zware storm op, maar op het gebed van sint Germanus werd het meteen volmaakt kalm. De bevolking ontving hen met veel eer; hun komst was al aangekondigd door de demonen die sint Germanus uit de lichamen van de bezetenen had verdreven. Nadat ze de ketters tot zwijgen hadden gebracht, keerden ze naar huis terug.
(Legenda Aurea 103,37-39)

* Lupus van Troyes (±383-±479), feestdag 29 juli

Ontmoeting met Geneviève

Andere legenden voegen aan deze reis toe dat beide bisschoppen onderweg logeerden onder andere te Nanterre bij de ouders van de heilige Geneviève van Parijs, die indertijd nog een meisje was dat voor haar ouders de schapen hoedde. De beide prelaten gaven haar hun zegen en voorspelden dat er later een grote vrouw uit haar zou groeien, waar God nog veel plezier aan zou beleven. Diezelfde dag nog - aldus het verhaal - nam Geneviève zich voor haar leven als maagd aan God toe te wijden. Tot op de dag van vandaag wordt zij vereerd als patrones van Parijs.

Doopsel soldaten

Toen de Saksen tegen de Britten vochten en zagen dat zij te gering in aantal waren, spraken ze de heiligen aan die daar voorbijtrokken. Ze lieten zich door hun prediking onderrichten en allen haastten zich om strijd naar de genade van het doopsel.
(Legenda Aurea 103,53)

Alleluja!

Op de dag van Pasen, in de geestdrift van hun geloof, besloten ze de wapens weg te werpen en alleen met dapperheid strijd te leveren. Zodra de tegenpartij dit hoorde, trok ze vol zelfvertrouwen tegen de ongewapenden op. Maar Germanus, die zich met zijn mannen schuilhield., zei tegen hen dat als hij 'Alleluia!' riep, ze allemaal met één luide schreeuw moesten antwoorden. Toen dat gebeurde, brak er onder de vijanden, die al op hen losstormden, zo'n paniek uit dat ze hun wapens weggooiden en naar alle kanten wegvluchtten, ervan overtuigd dat niet alleen de bergen, maar ook de hemel op hen neerstortte.
(Legenda Aurea 103,54-56)

Begrafenis

Voordat hij Ravenna verliet, voorspelde hij dat hij niet lang meer op deze wereld zou vertoeven. Kort daarna kreeg hij koorts en zeven dagen later stierf hij in de Heer. Zijn lichaam werd naar Gallië overgebracht, zoals hij de keizerin had gevraagd. Hij stierf omstreeks het jaar des Heren 430.
(Legenda Aurea 103,73-75)

Mamertinus

Tijdens het episcopaat van Germanus speelt ook de legende van Mamertinus (feestdag 30 maart). De Legenda Aurea beschrijft die in hoofdstuk 126. Mamertinus vereerde afgoden. Eens verloor hij een oog en verdorde een van zijn handen. Omdat hij dacht dat hij de goden beledigd had, ging hij op weg naar de tempel om de afgoden te aanbidden. Onderweg kwam hij een man tegemoet die hem wees op het misverstand dat Mamertinus dacht dat demonen goden zouden zijn en hem opdroeg zich naar bisschop Germanus te beven en diens raad op te volgen zodat hij weer genezen zou zijn. Onderweg moest hij vanwege de regen schuilen 's nachts schuilen in een huisje dat gebouwd was op het graf van Concordianus. Daar kreeg hij een visioen dat het graf vol slangen zit. De volgende ochtend bij Germanus aangekomen wierp hij zich voor hem neer en smeekte hem om vergeving en vertelde hem van het visioen. Getweeën gingen ze naar het graf van Concordianus en haalden de steen weg. Ze zagen een kluwen slangen die meer dan tien voet lang waren. De slangen glipten weg en Germanus beval hun naar een plaats te gaan waar ze nooit nog iemand kwaad zouden durven doen. Zo werd Mamertinus gedoopt en genezen. Hij werd monnik van het klooster van Germanus en werd daar abt.
Pater Patrick Doolan
Germanus van Auxerre (2007-heden)
Fresco's
Vezelay - Église orthodoxe Saint-Étienne et Saint-Germain
2016 Paul Verheijen / Nijmegen