Paul Verheijen

FILIPPINO LIPPI

Pala Nerli

Achtergrond

Filippino Lippi schilderde op deze pala een Madonna met Kind en de jonge Johannes de Doper. Ze is gezeten tussen de staande Martinus van Tours, met als attribuut zijn bisschopsmijter op een boek achter zijn rug, en Catharina van Alexandrië, met het rad aan haar voeten.

Daarvoor knielen de opdrachtgevers Tanai Nerli (1427-1498) en zijn vrouw Nanna di Gino Capponi (1435?-1508). In de bogen bovenin houden twee cherubijntjes hun familiewapen vast.

Het schilderij geeft op de achtergrond een episode uit Nerli's leven weer, die ook de aanwezigheid van juist de twee staande heiligen verklaart. Op 5 november 1494 kreeg hij van het Florentijnse bestuur de opdracht, samen met vier andere ambassadeurs, in Pisa te onderhandelen over vrede met Karel VIII van Frankrijk, die op het punt stond Italië binnen te vallen. Op de achtergrond van de compositie is rechts een getrouwe weergave van een stadsstraat met het oude Palazzo Nerli in Borgo San Jacopo en daarvoor Tanai, net terug van zijn missie, nog gekleed in het rode kleed en zwarte hoed voor reizigers en vergezeld van een rijkelijk opgetuigd paard en een gewapende dienstknecht. Hij begroet zijn vrouw en zoon, gadegeslagen door een vrouw op de eerste verdieping. Daarachter is de poort van San Frediano te zien waar hij doorheen moest op de terugweg na zijn ontmoeting met Karel VIII.

Tanai arriveerde in de stad op 11 november 1494, de feestdag van Martinus, wat verklaart waarom deze links naast Maria is afgebeeld. Bovendien werd het akkoord tussen Karel VIII en de Florentijnse Republiek ondertekend op 25 november van hetzelfde jaar, de dag gewijd aan Catharina, die op het altaarstuk fungeert als pendant van Martinus. De jonge Johannes de Doper is hierbij toegevoegd als patroonheilige van Florence.
Filippino Lippi (1457-1504)
Pala Nerli (1494-98)
Olieverf op paneel, 160 x 180 cm
Florence - Santo Spirito
2016 Paul Verheijen / Nijmegen