Paul Verheijen

LUCA MOMBELLO

Maria Immaculata

Theologisch raadsel

Over dit schilderij - in geen enkel contemporair document gedocumenteerd - zijn in de loop der tijd uiteenlopende interpretaties gegeven.
Het hoofdthema betreft Maria Immaculata.
Vrij zeldzaam is het feit dat God naast Maria is afgebeeld en haar aanwijst om haar onder de aandacht van de kijker te brengen.
In het verleden is deze mannelijke gekroonde figuur ook geïdentificeerd als koning David of Salomo, maar het aureool wijst eerder op God.
Het tafereel speelt zich af in de zogenaamde Hortus Conclusus.
Het gebouw op de achtergrond achter een (vierstromen?)-fontein wordt bewaakt door de aartsengel Michaël met zijn vlammende zwaard en verbeeldt dus waarschijnlijk de poort van het Paradijs.
Midden boven staat de Boom van de Kennis van Goed en Kwaad, in dit geval voorgesteld als een appelboom.
Maria wordt afgebeeld als de 'Nieuwe Eva' die nu de slang - traditioneel met vrouwenkop - van de erfzonde neerslaat.
Mombello stopte zijn schilderij vol met details die mogelijk gezien moeten of kunnen worden als symbolische Maria-attributen: weelderige gewaden, verrijkt met gelakte voorwerpen en op de achtergrond een overvloed aan bloemen, bomen en al dan niet fantasiedieren.
Zo zien we bijvoorbeeld geheel rechts een eenhoorn tegen een boom gevleid.
Dit dier belichaamt hier ongetwijfeld maagdelijkheid, kuisheid en reinheid.
Luca Mombello (1518/20 – 1588/96)
Maria Immaculata met God de Vader (1560-80)
Olieverf op doek, 87 x 26 cm
Brescia - Pinacoteca Tosio Martinengo
2016 Paul Verheijen / Nijmegen