Paul Verheijen

ANDREA PISANO

Zuiddeuren

Eerste paar deuren baptisterium

De Calima, het grote handelsgilde in Florence, had de kosten van het Baptisterium op zich genomen en wilde de houten deuren voor de drie ingangen vervangen door bronzen exemplaren.
Daarvoor moest men in die tijd in Pisa zijn, waar de mooiste bronzen kathedraaldeuren werden gemaakt.
En in Venetië werkten de beste bronsgieters.

Begin 1330 kwam Andrea Pisano naar Florence.
In minder dan drie maanden maakte hij de wasmodellen voor de deuren van de oorspronkelijke hoofdingang aan de oostzijde (de kant naast de net nieuw gebouwde dom).
Het gietwerk zou door Venetiaanse klokkengieters worden uitgevoerd.
Deze eerste reliëfs worden wel vergeleken met illustraties in handschriften en zijn geplaatst in een gotische vierpas.
Het was voor het eerst in de gotiek dat zo'n groot bronzen gietsel werd vervaardigd.
Het gieten en drijven van de reliëfs, de bevestiging in hun metalen omraming en de plaatsing in het Baptisterium werd voltooid in 1339.

De deuren zijn in 28 vlakken verdeeld, gevat in friezen en versierd met rosetten en leeuwenkoppen.
Op de reliëfs staan epiosodes uit het leven van Johannes de Doper: op de linkerdeur 10 scènes die met zijn prediking hebben te maken (01-10) en op de rechterdeur nog eens 10 die zijn martelaarschap en gebeurtenissen na zijn dood uitbeelden (11-20).
Op de 8 onderste vlakken verdeeld over beide deuren staan allegorische figuren die de deugden symboliseren (21-28).

Direct werden plannen gemaakt voor een volgend stel bronzen deuren, maar door een reeks rampen die Florence overspoelden kwam daar jarenlang niets van terecht.
Begin 15e eeuw pas kwamen bij die ingang door Lorenzo Ghiberti vervaardigde nieuwe exemplaren en verhuisden Pisano's deuren naar de zuidelijke ingang.

De 28 panelen

01
Boodschap van de engel aan Zacharias
(Lucas 1,5-20)

02
Zacharias wordt stom
(Lucas 1,21-22)

03
Visitatie
(Lucas 1,39-45)

04
Geboorte
(Lucas 1,57-58)

05
Zacharias schrijft de naam van zijn zoon
(Lucas 1,59-65)

06
Als knaap in de woestijn
(Lucas 1,80)

07
Prediking tot de priesters en levieten dat hij niet Christus is
(Johannes 1,19-28)

08
Verkondiging van de Messias
(Johannes 1,29-31)

09
Doop van leerlingen
(Matteüs 3,5-6 // Marcus 1,5)

10
Doop van Christus
(Matteüs 3,13-17 // Marcus 1,9-11 // Johannes 1,32-34)

11
Berisping van Herodes
(Matteüs 14,4 // Marcus 6,18-20 // Lucas 3,19)

12
In de gevangenis
(Matteüs 14,3 // Marcus 6,17 // Lucas 3,20)

13
Zijn leerlingen bezoeken hem in de gevangenis
(Lucas 7,18)

14
Zijn leerlingen zijn getuige van Jezus' wonderen
(Lucas 7,19-23)

15
Banket van Herodes
(Matteüs 14,6-8 // Marcus 6,21-25)

16
Onthoofding
(Matteüs 14,9-10 // Marcus 6,26-27)

17
Zijn hoofd wordt naar Herodes gebracht
(Matteüs 14,11 // Marcus 6,28)

18
Herodias ontvangt zijn hoofd van haar dochter
(Matteüs 14,11b // Marcus 6,28c)

19
Begrafenis
(Matteüs 14,12 // Marcus 6,29)

20
Graflegging
(Matteüs 14,12 // Marcus 6,29)

21
Hoop
(Spes)

22
Geloof
(Fides)

23
Naastenliefde/Liefde - liefdadigheid
(Charitas)

24
Nederigheid
(Humilitas)

25
Moed - sterkte - vasthoudendheid - standvastigheid - focus
(Fortitudo)

26
Gematigdheid - matigheid - zelfbeheersing
(Temperantia)

27
Rechtvaardigheid - rechtschapenheid
(Iustitia)

28
Voorzichtigheid- verstandigheid - wijsheid
(Prudentia)


Andrea Pisano (±1290-1348)
Zuiddeuren (1330-36)
28 bronzen panelen
Florence - Baptisterium (kopie) en Dommuseum
2016 Paul Verheijen / Nijmegen