Paul Verheijen

DE ZEVEN (ON)DEUGDEN

Deugden


Alle (on)deugden gaan terug op de Griekse filosofen. In geval het om zeven (on)deugden gaat, heeft dat getal zeker een symbolische waarde. Er bestaan meer lijsten met (on)deugden die van elkaar verschillen. Daarbij kan zowel het aantal variëren als dat er andere genoemd worden.

De deugden kunnen worden onderverdeeld in de vier kardinale deugden en de later verchristelijkte drie goddelijke of theologale deugden, die ook voorkomen in het slotvers van 1 Korintiërs 13 in de Latijnse Vulgaatvertaling.
  • Prudentia (voorzichtigheid - verstandigheid - wijsheid)
  • Iustitia (rechtvaardigheid - rechtschapenheid)
  • Temperantia (gematigdheid - matigheid - zelfbeheersing)
  • Fortitudo (moed - sterkte - vasthoudendheid - standvastigheid - focus)
  • Fides (geloof), in Latijnse teksten vaak omschreven als Pietas
  • Spes (hoop)
  • Caritas (liefde)

Ondeugden


Tegenover de deugden staan de ondeugden of hoofdzonden. Het gaat hierbij om zonden die ieder aan de basis liggen van vele andere zonden. In de Bijbel zijn verschillende opsommingen van zonden te vinden, bijvoorbeeld de vijf in de brief van Paulus aan de Kolossenzen (3:5-9 - in de Vulgaat):
  • Fornicatio (ontucht)
  • Immunditia (zedeloosheid)
  • Libido (hartstocht)
  • Concupiscentia mala (lage begeerten)
  • Avaritia (hebzucht)
Woestijnvader Evagrius van Pontus (345-399) stelde acht Logismen, 'gedachten' op. Gedachte is hier geen neutraal woord, maar betreft een slechte gedachte, een bezoeking of bekoring die een monnik in de woestijn kan overvallen. Alle zonden komen volgens hem voort uit deze acht gedachten.

In 590 reduceerde paus Gregorius I de Grote deze lijst van acht gedachten tot die van de Zeven Hoofdzonden:
  • Gula (gulzigheid)
  • Avaritia (hebzucht)
  • Acedia (luiheid)
  • Luxuria (wellust)
  • Ira (toorn)
  • Superbia (ijdelheid)
  • Invidia (jaloezie)
2016 Paul Verheijen / Nijmegen