PIETER POURBUS
Madonna van de Zeven Smarten
Zeven Smarten in medaillonsHet centrale paneel van het Van Belle triptiek toont Maria als O.L.V. van Zeven Smarten.Ze zit op een troon onder een boog. Daarop zijn zeven momenten van verdriet uit haar leven afgebeeld. Elke smart is geschilderd in een medaillon. Ze moeten gelezen worden van linksonder met de klok mee. |
Joos (Jodocus) & Kathelijne (Catharina) Op het linker paneel knielt de Brugse griffier Joos Van Belle en op het rechter paneel zijn vrouw Kathelijne Hylaert. Achter hen zijn hun patroonheiligen Jodocus van Ponthieu en Catharina van Alexandrië afgebeeld die in grisaille ook de achterzijde van de zijluiken sieren. Jodocus (vaak verward met of afgebeeld als Jakobus) staat hier als pelgrim met een kroon om zijn rechterarm geschoven, een staf en een hoed met pelgrimsinsigne op zijn rug. Martelares Catharina is hier traditioneel verbonden met een gebroken rad en een zwaard. Het kind dat achter de geknielde Joos van Belle staat zou de vroegtijdig overleden enige zoon van het echtpaar kunnen zijn. Pourbus en opdrachtgever Joos van Belle hebben voor het maken van dit drieluik een zogenaamde vidimus (zie afbeelding), een contracttekening, ondertekend. De medaillons met de zeven smarten zijn daarop nog niet uitgewerkt. Hiervoor werden aparte ontwerptekeningen op ware grootte gemaakt. Van Belle schreef op de vidimus een verzoek om verandering: Maria mag niet haar tranen deppen, maar moet haar handen gekruist voor haar borst houden. Pourbus heeft deze verandering inderdaad doorgevoerd zoals we kunnen zien. In de houding die ze nu heeft, oogt ze berustend, alsof ze het verlies van haar zoon heeft aanvaardt en niet meer hoeft te wenen. Wilde het echtpaar deze berusting ook tot uitdrukking brengen bij het verlies van hún zoon? |
|
Pieter Jansz. Pourbus (±1523-1584)
Van Belle Triptiek (1556) Olieverf op drie panelen, 140,5 x 124 cm (middenpaneel) Brugge - Sint-Jacobskerk Vidimus École nationale supérieure des Beaux-Arts Parijs |
