Paul Verheijen

RAFAËL

Michaël en de draak

Groteske wendingen

Dit grote, verticale schilderij van Rafaël toont een half vliegende, half springende aartsengel Michaël die door een kustlandschap naar voren beweegt.
Met zijn rechtervoet heeft hij zijn tegenstander (te ïdentificeren als Satan of een demon) tegen de grond gedrukt en staat met beide handen op het punt zijn speer in diens rug te steken.
De gevleugelde aartsengel, weergegeven in een figura serpentinata-houding, draagt ​​een Romeinse wapenuitrusting met een geschubde lorica (harnas), en sandalen met hoge veters.
Rechts en links van hem wapperen de drie uiteinden van zijn grijsblauwe sjaal in de wind.
Zijn lichaam een X- of Andreaskruis dat iets naar rechts is gekanteld. De verticale balk die iets naar links helt, accentueert de kracht waarmee Michaël de duivel verplettert.

De naakte figuur van de demon, die het oog de ruimtelijke diepte in leidt, wordt onderworpen aan een nog extremere, bijna groteske wending terwijl hij zichzelf met zijn linkerhand met spitse nagels van de grond probeert te duwen.
In zijn rechterkant houdt hij een gevorkte haak vast.
Twee leerachtige vleugels ontspruiten uit zijn schouderbladen en een golvende geschubde staart komt uit zijn borstbeen.
Hij heeft hoorns die uit zijn kroeshaar tevoorschijn komen.

Aan de linkerkant lijken gloeiende vlammen uit de afgrond van de hel te komen. De scène wordt van links verlicht, waarbij het licht evenwijdig aan het beeldvlak binnenkomt.

Het schilderij is gesigneerd en gedateerd op de zoom van Michaëls gewaad met RAPHAEL VRBINAS PINGEBAT MDXVIII.
Het wordt ook wel de Grote Sint-Michiel genoemd om het te onderscheiden van de Kleine Sint-Michiel.

Samen met andere werken diende het als geschenk aan koning Frans I ter gelgenheid van de geboorte van diens troonopvolger. Meer informatie daarover is te lezen bij Rafaëls werk De Heilige Familie van Frans I.
Raffaello Sanzio (1483-1520)
San Michele sconfigge Satana (1517-18)
Olieverf op paneel overgebracht op doek, 268 x 160 cm
Parijs - Louvre
2016 Paul Verheijen / Nijmegen