LUCA DELLA ROBBIA

Langdurig bewaard klei

PASEN

Luca della Robbia (1399/1400-1482)
Resurrezzione di Cristo (1442-45)
Terracotta
Florence - Dom

Bij de verrijzenis zien we vijf slapende wachters rond Christus' graftombe.
Christus zelf staat centraal op de tombe met het banier van de overwinning op de dood.
Hij wordt omgeven door vier (aarts)engelen.

HEMELVAART

Luca della Robbia (1399/1400-1482)
Gesù Cristo che ascende in cielo (1446)
Terracotta
Florence - Dom

Ook bij de Hemelvaart is de centrale plaats voor Christus gereserveerd.
Hij zweeft iets boven de aarde en heft zijn handen ten hemel.
Elf apostelen plus Maria - het dichtst bij haar zoon, rechts van hem - kijken hem na met in gebed gevouwen handen.
Ze zijn keurig aan weerszijden verdeeld in twee groepjes van zes.

Glazuur

Vasari vertelt in zijn Vite dat, nadat Luca della Robbia ('de Oude') in de Dom van Florence de bronzen deuren van twee sacristieën had vervaardigd, hetgeen hem veel tijd kostte maar weinig geld opleverde, hij besloot niet langer te werken in marmer en brons.
Hij overwoog dat klei veel makkelijker en met minder moeite kon worden bewerkt.
Hij moest alleen een methode bedenken dat de met klei gemaakte kunstwerken langdurig konden worden bewaard.
Na tal van experimenten kwam hij erachter dat conservering het beste lukte door de werken te voorzien van een glazuurlaagje bestaande uit tin, loodglit, antinoom en andere mineralen en mengsels.
Vervolgens smolt hij dit in een speciale oven.
Hij wilde dat zijn eerste werk volgens deze methode in de lunet zou komen boven de bronzen deur naar de nieuwe sacristie.
Hij maakte een Opstanding van Christus in wit en blauw.
Vasari voegt daar vervolgens aan toe: tanto bella in quel tempo che, posta su, fu come cosa veramente rara ammirata, zo mooi voor die tijd dat het, geplaatst, werd bewonderd als waarlijk zeldzaam.
De beheerders van de Dom wilden dat Luca ook de lunet boven de deur van de oude sacristie op soortgelijke wijze zou vullen met dergelijke figuren in terracotta.
En dat werd de Hemelvaart van Christus dat met het groen meer kleur kreeg dan het eerste werk.

De familie Della Robbia

De familie Della Robbia was actief in Florence vanaf het begin van de 15e eeuw en elders in Italië en Frankrijk tot ver in de 16e eeuw.
De leden waren van oudsher werkzaam in de textielindustrie en hun naam is afgeleid van rubia tinctorum, een rode kleurstof.
Luca della Robbia richtte het familie beeldhouwersatelier in Florence op en werd door tijdgenoten beschouwd als een toonaangevende artistieke vernieuwer, vergelijkbaar met Donatello en Masaccio.
Minstens twee generaties na hem werkten in dit atelier en van hen zijn ook werken bewaard gebleven.

Door identieke voornamen is het soms vrij onoverzichtelijk wie nu precies wat, wanneer en waarvoor heeft gemaakt.
Andrea della Robbia, zoon van Luca's broer Marco, had bijvoorbeeld de neiging om meer complexe composities te maken in plaats van de eenvoudige blauw-witte schema's die zijn oom Luca voorstond.
Deze Andrea had vijf zonen: Giovanni, Luca, Girolamo en twee zonen die dominicaan waren geworden, te weten Marco en Francesco en eveneens in het atelier werkzaam waren.
Giovanni had op zijn beurt drie zonen: Marco, Lucantonio en Simone.
Andrea's zonen Giovanni en Luca (om verwarring te voorkomen soms 'de Jonge' of 'Luca di Andrea' genoemd) waren verantwoordelijk voor het aanpassen van de productie aan de 16e-eeuwse smaak, beïnvloed door de toenmalige Florentijnse schilderkunst.