TINTORETTO

Tegen het plafond

Ruw

Tintoretto schilderde zeven doeken die bij elkaar hoorden door kleurenschema, vlaktekening en gebogen vormen. De scènes waren ontworpen om samen te worden gezien. Het waren oorspronkelijk plafondschilderingen waar de dieptewerking op is afgestemd. Er moest schuin van onderen naar gekeken worden. Deze groep was vermoedelijk bedoeld voor een profane setting. De bijbelse thema's hebben hun dramatische karakter verloren en zijn weinig meer dan een excuus om exotische kleding, hoofse ceremonies en naakten af te beelden.
In de rest van Tintoretto's werk is niets vergelijkbaar met deze schilderijen. De regelmatige herhaling van kleine, kalligrafische penseelstreken op de kwastjes van kleding en hoofdtooien, de bladeren van de vegetatie, de haarkrullen en de vrouwenhoofdtooien creëren een globaal decoratief ritme dat in geen enkel ander werk van hem te vinden is.

Tintoretto kon niet alleen razendsnel, maar ook heel ruw schilderen. Hij schilderde zonder voorstudie direct op doek of paneel en voltooide zijn werken soms alla prima, in één keer. Deze zeven olieverfschilderijen op doek behoren tot zijn grofste werken.

Karel van Mander bejubelt in zijn Moderne, oft dees-tijtsche doorluchtighe Italiaensche Schilders deze ruwe manier van schilderen door Tintoretto. Wat zijn Italiaanse evenknie Giorgio Vasari slechts ‘lukraak’ schilderen van Tintoretto noemde, dat hij ‘zo ruw te werk ging, dat je de penseelstreken als klodders zag liggen’, wekte juist de bewondering van Van Mander. Hij noemde het stout en aerdich coloreren. Dit heette de Venetiaanse schilderstijl.

Tintoretto (Jacopo Robusti) (1518-1594)
Zeven schilderijen olieverf op doek (1552-1555)

Madrid - Prado
1 - De vinding van Mozes, 56 x 119 cm
Exodus 2:1-10

2 - Ester en Ahasveros, 59 x 203 cm
Ester 5:1-8

3 - Judit en Holofernes, 58 x 119 cm
Judit 13:6-8

4 - Zuivering van de maagden van Midjan, 301 x 185 cm
Numeri 31:13-24

5 - Jozef en de vrouw van Potifar, 54 x 117 cm
Genesis 39:11-23

6 Salomo en de koningin van Seba, 58 x 205 cm
1 Koningen 10:1-13

7 - Susanna en de ouderlingen, 58 x 116 cm
Daniël 13:15-27