Paul Verheijen

RUBENS

Blinde Simson

Dramatisch geweld

Rubens kiest in deze monochrome olieschets, gemaakt van tinten van bruin en grijs en geschilderd in een losse, snelle techniek, het meest dramatische en gewelddadige moment van het verhaal van Simson, wanneer de Filistijnen, vertegenwoordigd door vier figuren, zich op hem werpen om hem gevangen te nemen.
De kunstenaar construeert een compacte groep waarin Simson opvalt door zijn centrale plaats en zijn verwrongen pose, waarbij hij zichzelf verdedigt en probeert te ontsnappen aan zijn ontvoerders.
Een van de Filistijnen houdt een lans tegen zijn borst, terwijl een ander een brandende fakkel heeft en weer een ander zwaait met een dolk boven zijn ogen in een dreigend gebaar.
Aan de linkerkant is Delila te zien, haar naakte lichaam gedeeltelijk bedekt met draperieën, in een overdreven verkorte pose en vergezeld door een oude vrouw die waarschijnlijk haar dienares is.

Klassieke kunst

De schets toont Rubens' fascinatie voor klassieke kunst.
Hij schreef eens dat hij waardering had voor de vroomheid die uit de vroegchristelijke kunst sprak, maar dat deze de gentilezza et eleganza, de vriendelijkheid en elegantie, miste van de kunst van de oude heidenen.
Hij streefde ernaar bijbelse verhalen dezelfde grandeur te geven.
We zien hier een echo van de Laocoön-groep, die Rubens vanuit verschillende gezichtspunten schetste toen hij in Rome was.
Delila en Simson zijn Laocoön van voren en van achteren gezien.
De verwrongen pose van Delila werd door Rubens opnieuw gebruikt in andere olieverfschetsen, zoals De wonderbaarlijke visvangst, waarin Rubens het gebruikt voor de visser linksonder.
Al dan niet worstelende lichamen die met uitgestrekte armen ver voor- of achterover buigen, zijn kenmerkend voor veel werken van Rubens.
Peter Paul Rubens (1577-1640)
Blindmaking van Simson (circa 1609-10)
Olieverf op paneel, 37,5 x 58,5 cm
Madrid - Museo Thyssen-Bornemisza
2016 Paul Verheijen / Nijmegen