VITUS

Kookpot

Sint Vitusdans

De brede verering voor Sint Vitus blijkt uit de varianten van zijn naam – Vito of Guido in Italië, Veit in Duitsland, Vith of Guy in Frankrijk.
Op de meeste afbeeldingen zit Vitus als knaapje in een soort kookpot waarbij zijn voedster Crescentia en zijn leraar Modestus toekijken.
Vitus werd de ideale patroon van alle ketelsmeden.
Later werd zijn naam gegeven aan de wilde dans die na eeuwen van pestepidemieën in Europa om zich heen greep.
In Duitsland begon die manie en men zag veel van de schijnbaar bezeten dansers naar de kapellen van Sint Vitus trekken om er te bidden om genezing.
Nog later werd de naam 'Sint Vitusdans' gegeven aan een afwijking (die net als de middeleeuwse dans) wordt gekenmerkt door onwillekeurige, krampachtige bewegingen van het lichaam.
Vitus is bijgevolg ook patroon van epileptici.

De kathedraal in het Hradzjin te Praag draagt zijn naam, omdat het hoofd van Vitus daar werd bewaard.
Een relieken verzamelende koning voegde er nog twee armen aan toe en tijdens de Dertigjarige Oorlog veroverde een andere koning nog enkele verspreide botjes, zodat achter het hoogaltaar van de Vituskathedraal nu een tombe staat die met gemak voor zijn graf kan doorgaan.

Historisch gezien valt er niets met zekerheid over Vitus te zeggen.
Zoals gewoonlijk heeft de Legenda Aurea daar geen probleem mee (Legenda Aurea 77,1-45)
Modestus en Crescentia zijn in 1969 van de heiligenkalender geschrapt, maar Vitus mocht blijven staan - ook als een van de veertien noodhelpers - en wel op 15 juni.
Het Roomse Martelaarsboek herdenkt op die dag als volgt:

In Basilicata bij de rivier de Silaro de geboorte van de heilige martelaren Vitus, Modestus en Crescentia, die onder keizer Diocletianus van Sicilië derwaarts gebracht werden. Daar werden zij in een ketel kokend lood geworpen, aan de wilde dieren prijsgegeven en op de brandstapel gelegd, doch met Gods hulp bleven zij standvastig en brachten hun strijd met roem ten einde.

Vitus behoort ook tot de zogenaamde regenheiligen.

De clibanus

Op dit schilderwerk van een onbekende meester uit Le Marche zien we de clibanus waarover de Legenda Aurea schrijft en die het bekendste attribuut van Vitus is geworden.
De kunstenaar laat mooi in het midden of dit Latijnse woord een oven dan wel een pan betekent: de pan staat op de oven.
Vitus wordt duidelijk voorgesteld als een jongetje, dat volgens de Legenda Aurea twaalf jaar was.
De vrouw met het aureool is voedster Crescentia die Vitus terzijde staat.
Leraar Modestes ontbreekt, maar we zien wel twee schildwachten en een knaap die het vuur aan moet wakkeren.

School uit Le Marche
Het martelaarschap van de heilige Vitus (midden 15e eeuw)
Rome - Vaticaanse Musea - Pinacoteca