Paul Verheijen

PERUGINO EN RAFAËL

Verrijzenis

Perugino

Circa 1497 schilderde Perugino het San Pietro polyptiek. Een van de panelen van de predella was een afbeelding van de verrijzenis (afbeelding rechtsboven)
Zo'n twee jaar later schilderde hij voor de kerk San Francesco al Prato in Perugia ook een altaarstuk (afbeelding links). Dit werk volgt een typisch schema van Perugino's kunst.
In het bovenste deel wordt de verrezen Christus afgebeeld binnen een mandorla. Christus met het verrijzenisbanier heeft de typische harmonie en zachtheid van Perugino's volwassen werken, met een gedetailleerde borst en een helder kleed met diepe plooien.
De twee engelen aan zijn zijden zijn symmetrisch en werden met hetzelfde karton geschilderd dat Perugino en zijn atelier ook in andere werken gebruikte, zoals in de Madonna della Consolazione.

Het onderste deel toont, met een landschap op de achtergrond, een open sarcofaag en vier Romeinse soldaten, van wie er drie slapen en één wakker is. Opmerkelijk is de fantasierijke helm van de linker slapende soldaat. Op de sarcofaag is de afdekplaat correct geschilderd volgens de geometrisch perspectief.

Volgens sommige kunsthistorici heeft Rafaël, toen assistent van Perugino, een belangrijke rol bij de uitvoering van de verrijzenis gehad, een mening die echter door andere wordt verworpen.

Rafaël

In ongeveer dezelfde tijd schilderde Rafaël ook de verrijzenis. Meer dan bij zijn voorbeelden van Perugino laat hij de verrijzenis tot leven komen. Bij Perugino is er maar een wachter wakker. In de versie van Rafaël lijkt de wakkere man van Perugino zijn drie andere collega's wakker te hebben geschud. Verbaasd en overweldigd omcirkelen zij de tombe met grootse armgebaren.
De drie Maria's op zijn op de achtergrond al op weg naar het graf. Rafaël maakt hier de weg vrij voor een nieuwe manier van schilderen.
Resurrezione di Cristo
Pietro di Christofano Vannucci, genaamd Perugino (1450-1523)
Olieverf op paneel, 41 x 68 cm (±1497) (afbeelding rechtsboven)
Rouen - Musée des Beaux Arts
Olieverf op paneel, 233 x 165 cm (±1499) (linkerafbeelding)
Rome - Vaticaanse Musea - Pinacoteca

Rafaël (1483-1520)
Olieverf op paneel, 57 x 47 cm (1499-1500) (afbeelding rechtsonder)
Sao Paulo - Museu de Arte de Sao Paulo Assis Chateaubriand
2016 Paul Verheijen / Nijmegen