LAURENTIUS
Diaken - Het rooster - Laurentiuskerken in Rome - Passende patronaten - Hendrik II de Heilige en Cunegundes van Luxemburg |
DiakenLaurentius was in 257 tot een van de zeven Romeinse diakens gewijd door paus Sixtus II.Onder de vervolging van keizer Valerianus werd de paus naar het executieterrein geleid. Laurentius begeleidde hem al huilende en wilde sterven. De paus zei dat dit na drie dagen ook zou gebeuren en droeg Laurentius op intussen zo snel mogelijk de schatkist te verdelen onder de arme weduwen en wezen. De prefect van Rome hoorde wat Laurentius deed, zette hem gevangen en liet de bewaking over aan Hippolytus. Aldaar genas Laurentius enkele blinden. Na een tijdje beval de prefect Laurentius hem die schatten van de kerk te laten zien. Laurentius kreeg drie dagen de tijd om ze te verzamelen. Hij bracht daarop heel veel arme mensen bijeen en liet die aan de prefect zien als de schatten van de kerk. Deze werd kwaad dat hij zo bespot werd. Hij liet Laurentius geselen en met gloeiende platen branden. |
Het roosterDe soldaat Romanus (Tarcisius?) die bij deze marteling aanwezig was, bekeerde zich. Hij zag namelijk hoe een engel de wonden op Laurentius’ lichaam afdroogde met een doek. Na de marteling doopt Laurentius de soldaat tot christen. Romanus werd hiervoor terechtgesteld en Laurentius werd opnieuw voor de stoel van de rechter gesleept.De prefect gaf bevel op de Viminaal-heuvel een groot rooster klaar te maken en er bijna gedoofde, smeulende kolen onder te gooien, zodat Laurentius slechts langzaam zou verbranden. Laurentius werd naakt op het rooster vastgebonden en zijn vlees werd stukje bij beetje gebraden. Maar hij bleef kalm. En hij zei met een vrolijk gezicht tegen Decius: 'Kijk, ongelukkige, de ene kant heb je nu geroosterd, draai me op de andere zij en eet!' Dankend zei hij: 'Ik breng U dank, Heer, dat ik uw poorten mag binnengaan.' En daarmee gaf hij de geest. Onthutst liep Decius met Valerianus naar het paleis van Tiberius; het lichaam lieten zij op het vuur liggen. Vroeg in de morgen haalde Hippolytus het weg en begroef het met de priester Justinus op de akker van Veranus, nadat zij het met welriekende kruiden hadden verzorgd. De christenen vastten drie dagen en hielden nachtwaken; zij jammerden luid en lieten hun tranen de vrije loop.Dat geschiedde volgens de traditie op 10 augustus 258. De akker van Veranus is de huidige Campo Verano aan de Via Tiburtina. 10 augustus werd bijgevolg de kerkelijke feestdag van Laurentius. |
Laurentiuskerken in RomeSommige bronnen weten te melden dat Laurentius op het rooster ook bad voor de volledige bekering van de stad Rome. Zoals bekend is dat naar behoren volbracht. Daarom vinden we deze aan hem gewijde gebouwen nu in Rome:
|
Passende patronatenMogelijk berust de traditie van de ongebruikelijke marteling van Laurentius op een rooster op een zeer vroege, foutieve lezing van een notitie in een martyrologium, waar passus est (hij heeft geleden) verstaan werd (kopieerfout?) als assus est (hij is verbrand).Feit is dat deze vorm van marteldood veel passende patronaten heeft opgeleverd. Laurentius werd de beschermheilige van koks, banket- en pasteibakkers, kolenbranders, brandweerlieden en overige beroepen die met vuur werken. Men riep hem aan tegen de pijnen van het vagevuur, tegen brandwonden, vurige huidaandoeningen en brandgevaar in het algemeen. De Perseïden, een zwerm meteorieten die rond 10 augustus de baan van de aarde kruisen, werden vroeger 'Laurentiustranen' genoemd. Hij behoort ook tot de zogenaamde regenheiligen. |
Hendrik II de Heilige en Cunegundes van Luxemburg
De Legenda Aurea vertelt over Laurentius' postume wonderbaarlijke hulp bij de dood van keizer Hendrik II de Heilige.
Men leest in 'Het leven van keizer Hendrik de heilige' dat hij en zijn gemalin Cunegundes in maagdelijke staat samenleefden, maar dat hij op aanstoken van de duivel met betrekking tot een zekere ridder argwaan tegen zijn echtgenote opvatte. Daarom liet hij haar blootsvoets over een lengte van vijftien voet over witgloeiende ploegscharen lopen. Toen zij erop stapte, zei ze: 'U weet dat noch Hendrik noch iemand anders mij heeft aangeraakt. Daarom, Christus, kom mij te hulp!' Hendrik, gedreven door schaamte, sloeg haar op haar wang. Maar een stem zei tegen haar: 'De maagd Maria zal jou, een maagd, bevrijden.' En zij liep het hele pad witgloeiend ijzer af zonder enig letsel. Toen de keizer stierf, kwam een grote menigte demonen langs de cel van een kluizenaar. Hij opende zijn venster en vroeg de laatste van de rij wie ze waren. Deze antwoordde: 'Wij zijn een legioen van demonen en wij haasten ons om bij het sterven van de keizer te zijn. Misschien kunnen we iets bij hem vinden wat ons toebehoort.' De kluizenaar legde hem door bezwering op dat hij bij hem terug moest komen. Bij zijn terugkeer zei de demon: 'We zijn er niets mee opgeschoten. Toen zijn valse verdenking tegen zijn vrouw en al zijn goede en slechte daden in de weegschaal waren gelegd, droeg die geroosterde Laurentius een gouden pot van onmetelijk gewicht aan. We dachten al dat we de overwinning hadden behaald, maar toen hij die pot erop gooide, sloeg de andere schaal van de weegschaal helemaal door. Toen heb ik van woede een oor van die pot afgebroken.' Wat de demon een pot noemde, was een kelk die de keizer voor de kerk van Eichstätt had laten maken ter ere van sint Laurentius, voor wie hij een bijzondere verering had gehad; omdat de kelk zo groot was had hij twee oren. En men stelde vast dat op dezelfde tijd én de keizer was overleden én een oor van de kelk was gebroken.In 1200 werd Cunegunde(s) (Kunegonde) heilig verklaard net als eerder haar man in 1146. Op de liturgische kalender krijg zij haar feestdag op 3 maart en Hendrik op 13 juli. Afbeelding: Franz Carl Stauder (1660/4-1714) - Gottesurteil Kunigunde (1708) (plafondschildering Abdij van Corvey) |