Paul Verheijen

FRA ANGELICO

Cappella Niccolina

Kruisafneming

Daar Fra Giovanni's faam door al deze werkzaamheden zich had verspreid over heel Italië, liet paus Nicolaas V hem bij zich komen, en te Rome liet hij hem in de kapel van het paleis waar de paus de mis hoort, een Kruisafneming schilderen, alsmede een aantal prachtige taferelen uit het leven van Sint-Laurentius; ook liet hij hem enige boeken verluchten: prachtig werk.
(Giorgio Vasari, Vite)
De kapel waarover Vasari schrijft ligt verborgen op de tweede etage van het apostolische paleis in Vaticaanstad achter de Stanze van Rafaël. Nicolaas V was paus van 1447-1455. In de kleine kapel zijn de oudste fresco's van het apostolisch paleis te zien. De Nicolijnse kapel is alleen op speciale rondleidingen voor toeristen te bezoeken.
Fra Angelico schilderde de Kruisafneming op de muur achter het altaar, maar dit fresco is vernietigd. Mogelijk leek het op de kruisafneming op het Strozzi-retabel. De andere fresco's zijn wel bewaard gebleven.

Stefanus en Laurentius


Fra Angelico schilderde op de muren de levensverhalen van twee diakens van de vroege kerk, te weten Stefanus in de lunetten (01-06) en Laurentius in het register daaronder (07-11).
Hij gebruikte de heiligenverhalen om te benadrukken dat Nicolaas V Rome zou laten herrijzen als de hoofdstad van het christendom.
De grote muren die in de fresco's te zien zijn symboliseren de wederopbouw van de muren van Rome.
Beide series hebben een parallelle opbouw, beginnend met de respectievelijke diakonale wijding van beide heiligen om via scènes die getuigen van hun geloof te culmineren in hun martelaarschap.

De 11 scènes

01
Stefanus wordt door Petrus tot diaken gewijd

(Handelingen 6,5-6)
Achter hem staan de andere zes diakens hun beurt af te wachten

02
Stefanus deelt aalmoezen uit aan de weduwen en wezen

(Handelingen 6,8)

03
Stefanus onderwijst de joodse mannen en vrouwen

(Handelingen 6,7)

04
Stefanus discussieert met de joodse overheid

(Handelingen 6,9-10)

05
Stefanus wordt de stad uitgedreven

(Handelingen 7,58)

06
Stefanus wordt gestenigd

(Handelingen 7,59-60)

07
Laurentius wordt door paus Sixtus II tot diaken gewijd

08
Laurentius krijgt de schatten van de kerk overhandigd van paus Sixtus II

09
Laurentius verdeelt de schatten van de kerk onder de armen

10
Laurentius wordt voor keizer Decius geleid die bevel geeft hem met een gesel met weerhaken te martelen

11
Laurentius wordt geroosterd

Links achter het tralievenster van de gevangenis zien we de bekering van een cipier (Romanus / Tarcisius?) door Laurentius.

Fra Angelico (±1395-1455)
De levens van de diakens Stefanus en Laurentius (1448)
Fresco's
Vaticaanstad - Cappella Niccolina
2016 Paul Verheijen / Nijmegen