AUGUSTE RODIN
Hellepoort
Dante en de HellepoortIn 1880 kreeg Auguste Rodin (1840-1917) de opdracht voor een nieuw te bouwen Museum voor Decoratieve Kunst in Parijs de deuren te ontwerpen.Het project werd Rodins levenswerk, maar liep volledig uit de hand met uiteindelijk ruim 200 door hem ontworpen figuren die onderdeel moesten worden van de Hellepoort. Rodin liet zich inspireren door de deuren gemaakt door Lorenzo Ghiberti voor het Baptisterium in Florence. Michelangelo noemde die de ‘Deuren van het Paradijs’ en Rodin maakte zijn tegenhanger: de Deuren van de Hel. Op zijn eerste Italiaanse reis vijf jaar eerder las Rodin intensief Dante’s La Divina Commedia, in het bijzonder het eerste deel Inferno (de Hel). Een jaar lang leefde hij met Dante, dagelijks tekenend aan de cirkels van de Hel die in La Divina Commedia worden opgeroepen. Midden boven de deuren kwam het belangrijkst werk van zijn Hellepoort: de Denker. Het beeld toont Dante die filosofeert over zijn beroemdste werk. De Denker werd tijdens het leven van Rodin ruim 20 keer uitgevoerd en na zijn dood zijn er minstens nog 50 kopieën gemaakt. Oorspronkelijk was Rodin van plan om chronologisch Dante’s reis door de hel af te beelden, maar al snel kwam hij er achter dat dit niet haalbaar was. Rodin koos er daarom voor om vooral de wanhoop, chaos en pijn van de hel te laten zien in talloze figuren die uit de deur naar voren kwamen. Als opschrift boven de deuren van de Hel zou worden aangebracht een citaat uit La Divina Commedia dat luidde: Lasciate ogni speranza, voi ch’intrateDit opschrift 'laat varen elke hoop, jullie die binnentreden' sneuvelde uiteraard. Het is weliswaar een adequate tekst voor de deuren van de Hel, maar niet al te uitnodigend voor een Museum voor Decoratieve Kunst, dat overigens nooit werd gebouwd. Rodin spendeerde meer dan 30 jaar aan zijn hellepoort, maar toen hij in 1917 overleed was het project nog steeds niet af. Desondanks is de Hellepoort nu in meerdere musea te zien. Het originele gipsen model staat in het Musée d’Orsay en de Franse overheid kreeg van Rodin na zijn dood de rechten om hier bronzen afdrukken mee te maken. Er werden oorspronkelijk drie bronzen versies gegoten die tegenwoordig te zien zijn in het Musée Rodin (Parijs), Rodin Museum (Philadelphia) en Museum voor Westerse Kunst (Tokyo). Talloze musea over de hele wereld hebben beelden uit de Hellepoort in hun collectie. Los zijn de beelden misschien nog wel beter te zien dan in de overweldigende poort. Juist doordat er van alle beelden vaak vele versies bestaan, zijn de Hellepoortbeelden over de hele wereld bekend. |
Adam & EvaRodin stelde voor de Hellepoort te flankeren met twee kolossale beelden van Adam en Eva als de bijbelse eerste zondaars.Hij besloot tot deze voorstellingen na het zien van dit paar zoals ze waren geschilderd door Michelangelo op het plafond van de Sixtijnse kapel in Rome en door Masaccio in de Brancacci-kapel van de S.Maria del Carmine in Florence. Maar ook de beelden die Rodin van Adam en Eva maakte, haalden de uiteindelijke versie niet en werden daarom als losse beelden gegoten. |
177 - Adam (voor de Poort van de Hel)
1881 Brons 197 x 76 x 77 cm Toronto, Art Gallery of Ontario |
125 - Adam en Eva
1902 Terracotta en gips 47,5 x 52 x 20,4 cm Parijs, Musée Rodin |
159 - Eva
1881 Gepatineerd gips 175 x 50 x 65 cm Parijs, Musée Rodin |
150 - Eva (voor de Poort van de Hel)
1883 Marmer 76 x 24,5 x 31,5 cm Toronto, Art Gallery of Ontario |
Zielepijn
De goed ontwikkelde musculatuur van Adam (cat. 177) suggereert grote fysieke kracht en staat in schril contrast met zijn bizarre houding.
Hij lijkt te lijden onder zijn zondeval en richt beide handen naar de grond om zijn aardse banden te benadrukken. Vergelijk Adams wijsvinger van zijn rechterhand met die van God in de schepping van Adam van Michelangelo op het plafond van de Sixtijnse kapel (afb. 1). En Adams linkerhand lijkt op die van Christus in de Pietà Bandini van Michelangelo (afb. 2). 
Eén jaar na het verkrijgen van de opdracht werd Adam tentoongesteld in de Parijse Salon met de titel De Schepping van de Mens. Eva beeldt Rodin uit op het moment van haar schaamte. Net als Adam lijdt Eva aan zielepijn, een thema dat in heel het werk van Rodin telkens terugkeert. Rodins beeld van Eva kwam tijdens zijn leven niet verder dan een onvoltooide versie. Het verhaal gaat dat zijn model zwanger raakte en vertrok. De kleine marmeren versie (cat. 150) kreeg in 1882 tijdens een tentoonstelling veel lof. De sensualiteit van haar gladde lichaam, die contrasteert met het bescheiden gebaar van haar neergebogen hoofd en over elkaar geslagen armen, maakten het tot een erg populair beeld. Er werden veel uitvoeringen van gemaakt, in brons en in terracotta. In marmer zijn er 25 versies geïdentificeerd. De grote versie van gepatineerd gips (cat. 159) werd pas rond 1899 tentoongesteld, toen Rodin voor het eerst deze fragmentarische en onvoltooide Eva publiekelijk durfde te presenteren. De terracottamaquette (cat. 125) was bestemd voor een schoorsteenmantel. |