JHERONIMUS BOSCH
Tuin der lusten - 2 - Herkomst
Un grand tableauUit 1517, een jaar na de dood van Jheronimus Bosch, is een uitgebreide beschrijving bekend van enkele tavole de diverse bizzerie, 'panelen met verschillende fantasievolle voorstellingen', in het paleis van de graven van Nassau in Brussel.Hoogstwaarschijnlijk gaat het hier om de Tuin der Lusten. Hoe het werk in het Paleis van Nassau terechtkwam is niet bekend. Misschien heeft de toenmalige bewoner van het paleis, Hendrik III van Nassau (1483-1538), het werk besteld voor één van zijn huwelijken in 1503 of 1515. In dat geval lijkt de boodschap die Bosch met dit huwelijksportret heeft willen geven duidelijk. Als je trouw blijft binnen het huwelijk kan je leven in het paradijs (linkerpaneel), maar wie zonde begaat, komt onvermijdelijk in de hel (rechterpaneel), hoe verleidelijk en onbezonnen het middenpaneel er ook uit mag zien. Ook mogelijk is echter, dat zijn oom Engelbrecht II van Nassau (1451-1504), een groot liefhebber en verzamelaar van kunst, het werk bestelde. Hij wilde er bij zijn vrienden goede sier mee maken. Deze Engelbrecht was lid van de Orde van het Gulden Vlies en werd daar tot drie keer toe wegens liederlijk gedrag veroordeeld. Later kwam het in bezit van Willem van Oranje. In 1567 hing het boven de schouw in de Grote Zaal van het paleis. |
AlvaIn 1567/1568 confisqueerde Alva alle Brusselse bezittingen van Willem van Oranje, waaronder un grand tableau de Jeronimus Bosch (een groot schilderij van Jheronimus Bosch).Omdat de prins voor zover bekend slechts één groot schilderij van Bosch bezat, wordt er ook hier vanuit gegaan dat het om de Tuin der Lusten gaat. Alva liet één van de bewakers folteren om uit te vinden waar het schilderij hing en het schilderij vervolgens naar Spanje overbrengen, waar hij het aan zijn bastaardzoon, Don Ferdinando de Toledo (1527-1591) gaf. Na zijn dood werd zijn bezit geveild of rechtstreeks verkocht. Zodoende kwam de Tuin der Lusten en waarschijnlijk ook een Verzoeking van de heilige Antonius en een schilderij met diversos diparatos (verschillende spreekwoorden) in het bezit van Filips II van Spanje. Deze liet het werk op zijn beurt in 1593 overbrengen naar het Escorial. In 1939 werd het vanuit het Escorial overgebracht naar het Prado. |
1 - Inleiding
|