Paul Verheijen

FRA ANGELICO

±1395-1455

Frater

Frate Giovanni Angelico da Fiesole, il quale fu al secolo chiamato Guido, essendo non meno stato eccellente pittore e miniatore che ottimo religioso, merita per l'una e per l'altra cagione che di lui sia fatta onoratissima memoria.
(Frater Giovanni Angelico da Fiesole, die in de wereld Guido heette, was niet minder een uitstekende schilder en miniaturist dan een uitstekende kloosterling, hij verdient om de een en andere reden dat hij met eervolle herinnering wordt vereerd.)
Zo begint Giorgio Vasari in zijn Vite zijn beschrijving van het leven van Fra Angelico die leest als een hagiografie.
Misschien dat dit ook de reden is geweest dat Johannes Paulus II (paus van 1978-2005; feestdag 22 oktober) op 3 oktober 1982 'Angelicus van Fiesole' zalig heeft verklaard (feestdag 18 februari).
Dat mag gerust een curieuze zaligverklaring worden genoemd, want ze is uitsluitend gebaseerd op deze beschrijving van Vasari uit Le Vite, een boekwerk waarvan (kunst)historici overtuigd zijn dat het niet in alle details nauwkeurig is.
Volgens Vasari zou Fra Angelico nooit hebben deelgenomen aan de gebruikelijke ruzies onder zijn dominicaanse medebroeders en ooit voor een benoeming tot aartsbisschop van Florence hebben bedankt omdat hij zich niet in staat voelde leiding te geven.
Ook over zijn werk als schilder schrijft Vasari niets dan moois over Fra, nooit verzaakte Fra zijn monniksplichten voor zijn liefhebberij, waarvan de opbrengsten zonder mankeren aan het klooster werden afgedragen.
Fra nam ook nooit zijn penselen ter hand dan na een gebed te hebben uitgesproken en nooit schilderde hij een Kruisiging zonder dat de tranen hem over de wangen biggelden.
Het is dan ook geen wonder dat zijn tijdgenoten Guido di Pietro of Giovanni da Fiesolo als Fra (broeder) al sierden met adjectieven als beato (zalig) en angelico (engelachtig).
Hij stierf in 1455 op ongeveer 68-jarige leeftijd.
Monniken worden gewoonlijk begraven in een daarvoor ingericht gedeelte van de kloostertuin, maar Fra Angelico kreeg een graf binnen de kerkmuren van de Santa Maria sopra Minerva in Rome.
2016 Paul Verheijen / Nijmegen