Paul Verheijen






















KERKLERAREN

Eretitels

De patrologie, 'leer van de vaders', bestudeert het leven en de geschriften van de kerkvaders, terwijl de patristiek dat doet voor alle vroeg-christelijke auteurs en niet alleen degenen die door de kerk als kerkvader erkend zijn.

De titel Doctor Ecclesiae, Kerkleraar, is een eretitel die door de paus toegekend wordt aan kerkelijke schrijvers die zich door heiligheid van leven, buitengewone geleerdheid en zuiverheid in de leer hebben onderscheiden.

Binnen deze grote groep kerkleraren is een speciale eretitel weggelegd voor een aantal uit de de eerste acht eeuwen van de kerkgeschiedenis dat zich heeft ingezet voor een juiste van de christelijke geloofswaarheden.
Omdat de werken die zij schreven naast de Bijbel als tweede bron van geloof golden, kregen zij in 1295 bovendien de eretitel Pater Ecclesiae, Kerkvader.
Zowel in de westerse als in de oosterse traditie wordt een eigen viertal bijzonder in ere gehouden (zie onder 'Selectie').
De oosterse kerkvaders schreven vooral in het Syrisch, Koptisch en Grieks, de westerse in het Latijn.
Kerkvaders worden verder onderscheiden in:
  • apostolische vaders (schrijvend tussen 90 en 160 na Chr.)
  • pre-Niceaanse patristiek (100/120-325)
  • hoogpatristiek (325-451)
  • late patristiek (tot circa 750; in de oosters-orthodoxe kerken tot heden)

Vier westerse kerkvaders

Vier oosterse kerkvaders

Ten voeten uit in ornamentatie van links naar rechts:
  • Basilius de Grote (±330-379) met tweetand-staf en uitgerolde (onleesbare) schrifttekst
  • Gregorius van Nazianze jr. (±330-390) met rijksappel-staf en opgerolde schrifttekst
  • Johannes Chrysostomus (±345-407) met uitgerolde evangelietekst Evangelium secundum Matthaeum
  • Athanasius de Grote (±296-373) met opgerolde schrifttekst
Afb: Den Bosch - Sint Janskathedraal - Gebrandschilderd raam 29 uit 1889 van restauratiearchitect Lambert Hezenmans (1841-1909) en glas-in-loodmaker Jean-Baptiste Capronnier (1814-1891)

Selectie

Paus Paulus VI verklaarde pas in 1970 de eerste vrouwen tot kerklerares.
Persoonlijke betrokkenheid van pausen heeft ook een rol gespeeld bij enkele kerkleraarverklaringen.
Zo werd Thomas van Aquino in 1567 tot kerkleraar verklaard door paus Pius V die tot dezelfde orde der dominicanen behoorde.
Vanwege hun geleerdheid spreken de meeste kerkleraren minder tot de (legendarische) verbeelding van gelovigen en zijn ze - enkele uitzonderingen daargelaten (zie onder) - geen bekende volksheiligen geworden.
De kerkleraren in onderstaand lijstje komen op deze website op een of andere wijze aan bod.