SINTERKLAAS
Echte bisschop - Legendevorming - Myrobliet - Attributen - Feestdagen |
Echte bisschopIn Nederland is Nicolaas uitgegroeid tot de folkloristische figuur Sinterklaas. In Engels- en Duitssprekende landen is hij bekend onder de naam Santa Claus en geworden tot de Kerstman.Over zijn geboortejaar lopen de bronnen uiteen van 250 tot 270. Eensluidend zijn wel de vermeldingen van de geboorteplaats: Patras of Patara, een gehucht nabij de havenplaats Myra in het toenmalige Oost-Romeinse Rijk, waar voornamelijk christelijke Grieken woonden. Myra is het tegenwoordige Demre in Turkije. Als sterfjaar worden echter weer verschillende data genoemd, van 313 tot rond 350. Zijn ouderdom varieert dus van 43 tot 100 jaar. Wanneer Nicolaas volwassen is, wordt hij, evenals zijn oom, bisschop van Myra. Dit zijn feitelijk alle historische gegevens. Het bericht van Byzantijnse kerkhistorici dat Nicolaas op het concilie van Nicea in 325 uit woede de ketter Arius aan zijn goddeloze sikkebaard heeft getrokken, schijnt niet op historische gronden te berusten. |
LegendevormingLegendevorming over Nicolaas kwam al snel op gang. Verhalen werden voor het eerst verteld toen hij nog leefde. Zeelieden claimden hem als hun patroonheilige en al varend verspreidden ze deze door heel Europa. Hun verhalen gingen vaak terug op verhalen over andere heiligen, al dan niet ook Nicolaas geheten, of waren gebaseerd op volksfantasie.Er zijn diverse literaire bronnen met Nicolaaslegendes, vaak hervertellingen van een soort basislegende, waaraan dan fantasierijke en soms onwaarschijnlijk bizarre details werden toegevoegd. Hierbij gaat het vaak om drie personen (meisjes, kinderen, priesterstudenten, vorsten) die door Nicolaas worden gered. Zo wekte Nicolaas bijvoorbeeld drie als pekelvlees in stukken gesneden zoontjes van een arme waard uit de vleeskuip ten leven. Jacobus de Voragine laat in hoofdstuk 3 van de Legenda Aurea dit enorme wonder achterwege. Het was blijkbaar zelfs voor hem een ongelooflijk wonder. Dit hoofdstuk kan als volgt worden onderverdeeld:
Het Vaticaan voerde Sint-Nicolaas in 1969 van de lijst van heiligen af. Daar was hij overigens pas in de 11de eeuw opgezet. Enkele legendes worden behandeld bij de afzonderlijke bespreking van een kunstwerk over Nicolaas (klik op een afbeelding hierboven). |
MyroblietDe Legenda Aurea verhaalt over Nicolaas' graf:Qui dum sepultus fuisset in tumba marmorea, a capite fons olei et a pedibus fons aquae profluxit et usque hodie ex ejus membris sacrum resudat oleum valens in salutem multorum.Nicolaas behoort door deze bijzondere gave tot de groep heiligen die myrobliet worden genoemd. |
AttributenOp bisschopsstaf en mijter na staan vrijwel alle attributen van Nicolaas in verband met een of andere legende.
|
FeestdagenRoomse Martelaarsboek:6 december (Ad libitum) Te Myra, de hoofdstad van Lycië, de geboorte van de heilige bisschop Nicolaas, belijder. Onder andere wondertekenen verhaalt men van hem deze merkwaardigheid, dat hij, ofschoon ver verwijderd, in een verschijning door vermaningern en bedreigingen keizer Constantinus afhield van de terechtstelling van enige personen, die zich op hem hadden beroepen, en dat hij hem bewoog tot vergevingsgezindheid..9 mei (Translatie) Eveneens te Bari in Apulië, namelijk de overbrenging van de heilige bisschop en belijder Nicolaas, uit Myra, een stad in Lycië.De sinterklaastijd in Nederland vangt half november aan met de intocht van Sinterklaas op de eerste zaterdag na Sint-Maarten, 11 november, tot aan het feest zelf op Pakjesavond, de vooravond van 6 december. Van grote invloed op de viering van het sinterklaasfeest is geweest een prentenboekje uit 1850 van de Amsterdamse onderwijzer Jan Schenkman.  St.Nicholas Center van Virginia Theological Seminary.
|