8 september 2018 t/m 13 januari 2019 Rotterdam - Boijmans Van Beuningen
Van Rubens zijn ongeveer 1400 schilderijen bewaard gebleven.
Van zo'n 450 daarvan is ook een ontwerpschets niet verloren gegaan.
Dat is al een oeuvre op zich.
De meeste schilders uit zijn tijd schetsten hun studies met inkt op papier, maar Rubens gebruikte olieverf op doek of paneel.
Opvallend aan deze studies is dat ze tamelijk definitief zijn.
Er zijn verschillende benamingen voor deze ontwerpschetsen in gebruik.
Zelf noemde Rubens een olieverfschets dissegno colorito* om het belang van kleur aan te geven.
Los uitgevoerde schetsen betitelde hij als bozzetti.
* Andere termen hiervoor zijn cartone en bozza; hedendaagse publicaties gebruiken soms de term modello, die feitelijk alleen gebruikt werd voor een driedimensionaal model dat wij nu maquette noemen.
Catnr 01a
De apostel Mattheüs (circa 1610-12)
Olieverf op paneel, 106 x 82 cm
Madrid - Prado
Catnr 19-23
De plafondstukken voor de Antwerpse jezuïetenkerk (1620)
Olieverf op panelen, diverse afmetingen
Oxford - Ashmolean Museum (19-20)
Rotterdam - Boijmans Van Beuningen (21)
Praag - Národni Galerie (22)
Wenen - Gemäldegalerie der Akademie der bildenden Künste (23)
Catnr 35
Aanbidding van de eucharistie (circa 1625)
Olieverf op panelen, 31,5 x 32 cm
Chicago - Arts Institute of Chicago
Catnr 36
Verdedigers van de eucharistie (circa 1625)
Olieverf op panelen, 65 x 68 cm
Madrid - Prado