Werken van Maarten van Heemskerck zijn verspreid over vele belangrijke musea en privécollecties over de hele wereld. Slechts een klein gedeelte ervan bevindt zich in Nederland. Met 50 schilderijen, 16 tekeningen en 68 prenten van Heemskerck bieden de samenwerkende musea in deze ‘tentoonstelling op drie locaties’ een representatief beeld van Heemskercks omvangrijke oeuvre. Maar liefst de helft van de aan hem toegeschreven schilderijen is tijdelijk bijeen in Nederland. Er is gekozen voor de kwalitatief beste werken én werken waarin zijn hand relatief recent is herkend. Een deel hiervan is afkomstig uit privécollecties en dus normaliter zeer beperkt toegankelijk voor het grote publiek.
Frans Hals Museum: vernieuwer met lef
In het Frans Hals Museum staat het vroege werk van Heemskerck centraal, gecombineerd met dat van tijdgenoten als Jan van Scorel en Jan Gossart. Van zijn religieuze schilderijen vol expressie tot zijn levensechte portretten van de opkomende burgerij, compleet met rimpels. Heemskerck toont lef met zijn vernieuwende, realistische manier van schilderen. Absoluut hoogtepunt in het Frans Hals Museum is het schilderij De heilige Lucas schildert de Madonna dat voor deze tentoonstelling is gerestaureerd. Tijdens de intensieve behandeling is dit tafereel zo veel mogelijk teruggebracht tot zijn oorspronkelijke vorm en uitstraling. Het grote stuk is in twee delen gesplitst, zoals het ruim vier eeuwen geleden door Heemskerck opgezet is. Bovendien is de originele achtergrond weer te zien.
Stedelijk Museum Alkmaar: naar Rome
Stedelijk Museum Alkmaar vertelt over Heemskercks reis naar Italië en laat zien hoe die ervaring heeft geleid tot gedurfde en voor die tijd spectaculaire werken. Hij komt in Rome aan als de eerste beelden uit de oudheid worden opgegraven. Ook maakt hij er kennis met het werk van Michelangelo, Rafaël en tijdgenoten. Dit alles maakt enorme indruk op Heemskerck. Zijn stijl wordt nog expressiever en zeer dynamisch. Daarmee groeit hij uiteindelijk uit tot de belangrijkste vertegenwoordiger van de Italiaanse renaissance in de noordelijke Nederlanden. Maarten van Heemskerck woont en werkt vanaf 1532 ruim vier jaar in Rome, een ervaring die bepalend is voor zijn loopbaan. De kunstwerken en gebouwen in de Eeuwige Stad blijven hem zijn hele verdere leven inspireren.
Teylers Museum: pionier op papier
Terug in Haarlem tekent Heemskerck, in navolging van Italiaanse kunstenaars vele ontwerpen, die door graveurs in prent worden gebracht. In het Prentenkabinet toont Teylers Museum met ruim 60 prenten het succesvolle ondernemerschap van Heemskerck: zijn prenten werden op grote schaal verspreid en waren een inspiratiebron voor onder meer Rembrandt. In Italië ziet Heemskerck hoe meesters zoals Rafaël prenten laten maken van hun werk. Zo kan een kunstenaar zijn kunst bij het grote publiek aan de man brengen. Heemskerck is de eerste kunstenaar in de noordelijke Nederlanden die op creatieve en innovatieve manier bijbelse voorstellingen en levenslessen voor de burgers op grote schaal verspreidt. Hij krijgt daarmee internationale bekendheid.
|
