Paul Verheijen
Hoofdmenu Zoeken Aanvullingen E-mail Actueel Site info Bijbel Exposities Films Heiligen Steden Kunstenaars Boeken Exegese


Hoofdmenu Aanvullingen E-mail Site info Actueel

JAMES ENSOR

Scènes uit het leven van Christus

Carnavalesk?

De religieuze schilderkunst was vroeg in de negentiende eeuw een genre van ondergeschikt belang geworden, maar kende tijdens de laatste decennia van die eeuw een heropleving.
Kwam dit door een zucht naar raadselachtige en verheven beelden?

Scènes de la vie du Christ is een album met 31 lithografieën na 1900 gemaakt door James Ensor.
De steendrukken zijn in vier kleuren: rood, geel, groen en blauw.
Ensor toont ons taferelen uit het leven van Christus.
Zijn ze bewust soms carnavalesk bedoeld?

Hoogstwaarschijnlijk zijn het uiterst getrouwe reproducties van kleurtekeningen die Ensor aan een specialist in het maken van lithografieën heeft gegeven.
De meeste prenten zijn niet gedateerd, een aantal werd wellicht al in 1913 getekend.
Misschien werd het plan om een album rond het leven van Christus te maken doorkruist door de Eerste Wereldoorlog en pas na afloop ervan weer opgenomen.
Dit album is misschien wel zijn meest omvattende grafische project en is geïnspireerd op de laatmiddeleeuwse combinatie van religieuze thema's en carnavalshumor.
Zoals in veel van zijn werken combineert Ensor ook in Scènes de la vie du Christ schoonheid en lelijkheid.

De 31 lithografieën uit het album

01
Annunciatie
(L'Annonciation)

02
Bezoek van de wijzen
(L'Adoration des Mages)

03
Kindermoord in Betlehem
(Le Massacre des Innocents)

04
Vlucht naar Egypte
(La Fuite en Égypte)

05
De Heilige Familie
(La Sainte Famille)

06
Besnijdenis
(La Circoncision)

07
Doop van Christus
(Le Baptême du Christ)

08
Christus en de schriftgeleerden
(Le Christ et les docteurs)

09
De denarie van Caesar
(Le denier de César)

10
Laat de kinderen tot mij komen
(Laissez venir à moi les petits enfants)

11
Exorcisme
(Le Christ chassant le démon du corps d'un possédé)

12
Christus stilt de storm
(Le Christ apaissant la tempête)

13
Wonderbaarlijke visvangst
(La Pêche miraculeuse)

14
Christus loopt over het water
(Le Christ marchant sur le mer)

15
Intocht in Jeruzalem
(L'entrée à Jérusalem)

16
Laatste avondmaal
(La Cène)

17
De Judaskus
(Le baiser de Judas)

18
De bespotting van Christus
(Le Christ aux outrages)

19
Proces tegen Christus
(Le Christ livrés aux critiques)

20
De geseling
(La Flagellation)

21
Kruisweg naar Calvarië
(La montée au Calvaire)

22
Kruisoprichting
(L'Élévation en croix)

23
Christus aan het kruis tussen de rovers
(Le Christ entre les larrons)

24
Kruisafneming
(La Descente de croix)

25
Terugkeer van Calvarië
(Le retour du Calvaire)

26
Piëta
(Le Christ sur les genoux de sa mère)

27
Christus door engelen verzorgd
(Le Christ et les Anges)

28
Hemelvaart
(L'Ascension)

29
Pinksteren
(Le Saint Esprit éclairant les Apôtres)

30
Maria Tenhemelopneming
(L'Assomption)

31
Aanbidding van de Maagd
(La Vierge adorée par les Anges)

Hergebruik

James Ensor had zich eerder al bezig gehouden met uitbeeldingen van belangrijke momenten uit het Tweede Testament.
Sommige van die voorstellingen heeft hij voor dit album in gewijzigde vorm opnieuw gebruikt.
Zo zijn er nu tenminste vier varianten op de voorstelling van Christus stilt de storm (afbeelding 12).
Van sommige episodes, zoals De denarie van Caesar (afbeelding 9), De bespotting van Christus (afbeelding 18) en Terugkeer van Calvarië (afbeelding 25), maakte hij een geheel nieuwe compositie.
Bovendien inspireerden enkele prenten uit het album, zoals De wonderbaarlijke visvangst (afbeelding 13), hem in de loop van de jaren tot het maken van nieuwe schilderijen.
James Ensor (1860-1949)
Scènes de la vie du Christ (1921)
Album bestaande uit 31 lithografieën en een frontispice op papier, 22 x 28 cm
2016 Paul Verheijen / Nijmegen